Czy chleb bezglutenowy jest zdrowy? Fakty, mity i skład pieczywa

Zastanawiasz się, czy chleb bezglutenowy jest zdrowy? Wokół tego tematu narosło wiele mitów. Dla osób z celiakią lub silną nietolerancją glutenu jest on absolutną koniecznością. Jednak dla zdecydowanej większości z nas, chleb bezglutenowy wcale nie jest zdrowszym wyborem niż tradycyjne, pełnoziarniste pieczywo. Co więcej, wiele produktów tego typu ma gorszy skład.

• Chleb bezglutenowy jest niezbędny dla osób z celiakią
• Dla osób zdrowych nie jest on automatycznie zdrowszą opcją
• Wiele chlebów bezglutenowych bazuje na ubogich w składniki odżywcze skrobiach
• Często ma więcej cukru i dodatków niż tradycyjne pieczywo
• Wartościowy chleb bezglutenowy powstaje z mąk takich jak gryczana czy owsiana

Czy chleb bezglutenowy jest zdrowy? Rozprawiamy się z popularnym mitem

Panuje powszechne, ale błędne przekonanie, że „bezglutenowy” automatycznie oznacza „zdrowy” lub „dietetyczny”. W rzeczywistości, dla osoby, która nie ma medycznych wskazań do eliminacji glutenu, zamiana pełnoziarnistego chleba żytniego na zakwasie na typowy chleb bezglutenowy będzie krokiem w tył pod względem wartości odżywczych. Zdrowie pieczywa zależy od jakości składników, a nie od braku jednego z nich.

Dla kogo dieta bezglutenowa jest koniecznością?

Dieta bezglutenowa jest absolutnie kluczową metodą leczenia w przypadku konkretnych schorzeń. Należą do nich:

• Celiakia: Choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym, w której spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia jelita cienkiego.
• Alergia na pszenicę: Reakcja alergiczna na białka zawarte w pszenicy.
• Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS): Stan, w którym spożycie glutenu powoduje objawy podobne do celiakii, ale bez charakterystycznych dla niej zmian w jelitach.

Dla osób z tymi schorzeniami chleb bezglutenowy jest jedynym bezpiecznym wyborem. Dla całej reszty populacji eliminacja glutenu nie przynosi udowodnionych korzyści zdrowotnych.

Dlaczego wiele chlebów bezglutenowych jest mniej odżywczych?

Problem z wypiekiem pieczywa bezglutenowego polega na tym, że to właśnie gluten tworzy elastyczną siatkę, która nadaje chlebowi puszystą i spójną strukturę. Aby ją odtworzyć, producenci muszą sięgnąć po inne składniki. Niestety, bazą dla wielu komercyjnych chlebów bezglutenowych są:

• Mieszanki rafinowanych skrobi: Głównie skrobia kukurydziana, ziemniaczana czy z tapioki. Są to czyste węglowodany, pozbawione błonnika, witamin i minerałów.
• Cukier i syropy: Dodawane w sporych ilościach dla poprawy smaku i koloru.
• Tłuszcze i zagęstniki: Oleje roślinne oraz substancje takie jak guma ksantanowa czy guma guar, które mają za zadanie „skleić” ciasto.

W rezultacie otrzymujemy produkt wysoko przetworzony, o wysokim indeksie glikemicznym i niskiej zawartości błonnika i białka w porównaniu do chleba pełnoziarnistego.

Włochy, czyli bezglutenowy raj? Moje obserwacje z podróży

Choć Włochy to ojczyzna pizzy i makaronu, odkryłem, że są one jednocześnie prawdziwym rajem dla osób na diecie bezglutenowej. Świadomość na temat celiakii jest tam na niezwykle wysokim poziomie. W każdym supermarkecie znajdziemy ogromne, dedykowane działy z produktami senza glutine (bez glutenu), a oferta jest imponująca. Co mnie najbardziej zaskoczyło, to jakość tych produktów. Ponieważ dieta bezglutenowa jest tam traktowana jako wymóg medyczny, a nie chwilowa moda, producenci prześcigają się w tworzeniu pieczywa, które jest nie tylko bezpieczne, ale i smaczne. Często bazuje ono na wartościowych mąkach, jak gryczana (grano saraceno) czy ryżowa (riso), a nie tylko na samych skrobiach. To pokazuje, że chleb bezglutenowy może być produktem wysokiej jakości.

Podsumowanie: Konieczność dla chorych, niekoniecznie zdrowy wybór dla wszystkich

Chleb bezglutenowy jest absolutnie niezbędny i zdrowy dla osób, które ze względów medycznych muszą unikać glutenu. Dla reszty z nas nie jest on automatycznie zdrowszą alternatywą. Często jest to produkt bardziej przetworzony i uboższy w składniki odżywcze niż tradycyjny, rzemieślniczy chleb z mąki pełnoziarnistej. Jeśli nie masz wskazań do diety bezglutenowej, znacznie lepszym wyborem dla Twojego zdrowia będzie kromka dobrej jakości chleba razowego na zakwasie.